De ideeënziekte

Wanneer innovatie moet worden gestimuleerd, treedt vaak het bekende mechanisme in werking: we gaan op zoek naar “ideeën”. Hoe meer ideeën, hoe beter, is het motto. Zo worden we als opleiding Industrieel product Ontwerpen voortdurend bestookt met uitnodigingen voor prijsvragen: “Ideeën voor duurzame mobiliteit!”, brainstormsessies:  “Ideeën voor de ideale haven!” en ontwerpwedstrijden: “Leerzame producten voor kinderen!”.

En dan komen de ideeën; met honderden tegelijk. Modellen, schetsen, presentaties. Deskundige jury’s buigen zich over de ideeën; de ideeën verschijnen in een glimmend boekje of op een website, er kan gestemd worden op je favoriete idee, prijzen voor de beste ideeën worden uitgereikt, de wethouder prijst de creativiteit van de ideeën…

En dan blijft het stil. Vrijwel geen enkel idee blijkt uiteindelijk ook echt te worden uitgevoerd. Het stof dwarrelt neer; het boekje met de beste ideeén belandt in de kast. Tijd voor een nieuwe brainstormsessie dus… Maar geen innovatie.

Wat is er aan de hand?

Zou het kunnen dat er eigenlijk niet zoveel behoefte is aan creatieve ideeën, maar juist aan creatieve problemen? Zou innovatie niet veel meer gebaat zijn bij een creatieve inventarisatie van de oorzaken van de problemen die schreeuwen om een oplossing? En antwoorden op de vraag: “Wat is er nou eigenlijk precies aan de hand; hoe is het probleem ooit ontstaan; wat zou er nog meer aan de hand kunnen zijn; wie zijn er allemaal betrokken bij het ontstaan van het probleem (en de oplossing..!)” Zodat we problemen ook echt op een nieuwe manier kunnen oplossen, ofwel: innovatie bereiken.

Toegegeven, “probleemanalyseprijsvraag” klinkt toch wat minder sexy dan “ontwerpwedstrijd”, maar de resultaten zouden wel een stuk bruikbaarder zijn, want nu weten we precies wat we moeten oplossen. En goede probleemanalyse vergt  minstens evenveel creativiteit, en levert ook minstens even veel plezier op.