Op zoek naar “de onderzoekende hbo-er”

Wat is dat, een “‘onderzoekende hbo-er”?

Hopelijk toch  meer dan iemand die aan het eind van zijn/haar studie nog snel even een onderzoek uitvoert volgens het stappenplan uit de afstudeerhandleiding. Maar wat dan wel?

• … een praktisch probleemoplosser die op een analytische manier het probleem onderzoekt, voordat hij naar oplossingen gaat zoeken?
• … een kenniswerker die weet waar hij betrouwbare informatie vindt en hiermee verstandig omgaat?
• … een kritische student die alle theorie en methoden die hij voorgeschoteld krijgt, bediscussieert en kritisch tegen het licht houdt?
• … een innovatieve praktijkwerker die in zijn beroepspraktijk voortdurend op zoek is naar dingen die beter kunnen?
• ….

De afgelopen tijd heb ik het erover gehad met lectoren, docenten, studenten, onderwijskundige adviseurs en hogeschoolstrategen. Ik heb cursussen gevolgd, boeken en artikelen gelezen, workshops bijgewoond en eindeloos gegoogled. Ik heb handreikingen en handleidingen geschreven… Maar ik ben er nog niet uit.

Hetzelfde lijkt het geval bij mijn collega’s. Wat je tegenkomt als je zoekt naar “hbo-onderzoek” zijn vooral de criteria voor “groot” onderzoek dat door lectoren en kenniskringen wordt uitgevoerd. Daarmee samenhangend natuurlijk ook de discussie van een paar jaar terug over de vraag of hbo-ers zich überhaupt wel moeten inlaten met onderzoek. Die discussie lijkt inmiddels geluwd; de praktijkgerichtheid van hbo-onderzoek lijkt inmiddels ook door de universitaire wereld te worden geaccepteerd en heel af en toe zelfs gewaardeerd.

Maar waar ik als docent naar op zoek ben, zijn criteria voor onze studenten: wanneer voldoen zij aan de Europese bachelor-criteria, ofwel de Dublin descriptoren? Wat moeten ze daarvoor leren? Waar precies ligt de grens “Dublin-proof” en “niet Dublin-proof”?

En als wij dat niet weten, hoe kunnen we dan bepalen of wat een student doet, goed genoeg is. Hoe leggen we ze dat vooraf uit? Hoe toon je als opleiding aan dat je genoeg aan onderzoeksvaardigheden doet?

Een paar boeken, zoals “Onderzoeksvaardigheden voor docenten” van Miriam Losse en “Creatieve Actie Methodologie” van Paul Delnooz helpen ons een stuk op weg, maar de dicussie op het web is nog wat mager.

Vandaar ook deze blog, waarmee ik verder hoop te komen in de invulling van die ene, magische Dublin descriptor waar het bij onderzoeksvaardigheden van hbo-ers grotendeels op lijkt neer te komen:

Oordeelsvorming

Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten.

Ik zie uit naar jullie reacties en discussie!

Mark Smit

Rotterdam, juni 2011